ชัวร์ก่อนแชร์ : ผลิตภัณฑ์ออนไลน์ รักษาโรคร้ายแรง จริงหรือ ?

** เนื้อหานี้นำเสนอข้อเท็จจริงตามกรอบมาตรฐานของศูนย์ชัวร์ก่อนแชร์โดยได้รับการสนับสนุนจากสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) **

13 กรกฎาคม 2568

บนโซเชียลมีการแชร์ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร หลายอย่างก็อ้างว่ามี อย. กินแล้วรักษาโรคร้ายได้หายขาด ทั้งมะเร็ง เบาหวาน ความดัน อัมพาต

ศูนย์ชัวร์ก่อนแชร์ นายแพทย์สุรโชค ต่างวิวัฒน์ เลขาธิการคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) กระทรวงสาธารณสุข (สัมภาษณ์เมื่อ 7 กรกฎาคม 2568)

ในยุคที่ข้อมูลข่าวสารแพร่กระจายอย่างรวดเร็วผ่านช่องทางออนไลน์ โฆษณาชวนเชื่อเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์เสริมอาหารที่อ้างสรรพคุณเกินจริงว่าสามารถรักษาโรคร้ายแรงได้ กลายเป็นปัญหาที่น่ากังวลและอาจสร้างความเข้าใจผิดให้กับผู้บริโภคจำนวนมาก บทความนี้ผู้เชี่ยวชาญจะพาทุกท่านไปทำความเข้าใจว่าเหตุใดอาหารเสริมจึงไม่สามารถทำหน้าที่เป็นยารักษาโรคได้

นายแพทย์สุรโชค ต่างวิวัฒน์ เลขาธิการคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) ได้ออกมายืนยันว่า การกล่าวอ้างว่าผลิตภัณฑ์อาหารหรืออาหารเสริมสามารถรักษาหรือป้องกันโรคได้นั้นไม่เป็นความจริงแต่อย่างใด ตามหลักการแล้ว อย. จะไม่รับขึ้นทะเบียนผลิตภัณฑ์ใด ๆ ที่มีคำกล่าวอ้างในลักษณะนี้

ความแตกต่างที่สำคัญระหว่างอาหารเสริมและยาอยู่ที่กระบวนการขึ้นทะเบียนและวัตถุประสงค์ในการใช้งาน แม้ว่าอาหารจะมีความสำคัญต่อการดำรงชีวิตและช่วยเสริมสารอาหารที่ร่างกายอาจขาดไป แต่ก็ไม่สามารถทำหน้าที่รักษาโรคได้ ในทางกลับกัน ยาจะต้องผ่านกระบวนการพิสูจน์ทางวิทยาศาสตร์อย่างเข้มงวด เพื่อยืนยันประสิทธิภาพในการรักษาโรคเฉพาะทาง ซึ่งเป็นสิ่งที่ผลิตภัณฑ์อาหารไม่จำเป็นต้องทำ

อย. มีกฎระเบียบที่เข้มงวดเกี่ยวกับการโฆษณาสรรพคุณของผลิตภัณฑ์สุขภาพ แม้ว่ายาบางชนิดที่จำหน่ายหน้าเคาน์เตอร์จะสามารถโฆษณาได้ แต่ยาที่ใช้รักษาโรคร้ายแรง เช่น โรคมะเร็ง จะไม่ได้รับอนุญาตให้โฆษณา

ในส่วนของผลิตภัณฑ์อาหารและอาหารเสริมนั้น ไม่ได้ขึ้นทะเบียนโดยมีสรรพคุณในการบำบัดรักษาโรค ดังนั้นจึงไม่สามารถกล่าวอ้างในลักษณะนั้นได้ ตัวอย่างเช่น ผลิตภัณฑ์สำหรับผู้ป่วยเบาหวานอาจระบุบนฉลากว่า “น้ำตาลน้อย เหมาะสำหรับผู้ป่วยเบาหวาน” แต่จะไม่สามารถอ้างได้ว่าสามารถ “รักษาโรคเบาหวาน” ได้

วิธีสังเกตโฆษณาที่อาจเข้าข่ายหลอกลวง

โฆษณาที่ใช้คำพูดที่เกินจริง เช่น “อันดับหนึ่ง” หรือ “ยอดเยี่ยม” โดยไม่มีหลักฐานยืนยัน ถือเป็นโฆษณาที่ทำให้เข้าใจผิดและไม่ได้รับอนุญาตจาก อย. หากผู้บริโภคพบเห็นโฆษณาที่อ้างว่าผลิตภัณฑ์อาหารสามารถรักษาหรือป้องกันโรคได้ ควรแจ้งเบาะแสไปยัง อย. โดยสามารถตรวจสอบเลขทะเบียน อย. เพื่อยืนยันคำกล่าวอ้างของผลิตภัณฑ์ได้ และสามารถแจ้งเรื่องร้องเรียนผ่านสายด่วน อย. 1556, Facebook หรือ Line : FDAThai

ความร่วมมือกับแพลตฟอร์มออนไลน์

ปัจจุบัน อย. ได้ร่วมมือกับแพลตฟอร์มตลาดออนไลน์รายใหญ่ เพื่อช่วยกันคัดกรองโฆษณาผลิตภัณฑ์ที่ทำให้เข้าใจผิด และตรวจสอบให้แน่ใจว่าคำกล่าวอ้างของผลิตภัณฑ์นั้นสอดคล้องกับการขึ้นทะเบียนกับ อย.

ความสำคัญของการปรึกษาแพทย์

สำหรับผู้ที่มีโรคประจำตัวหรือโรคร้ายแรง การปรึกษาแพทย์ก่อนกินผลิตภัณฑ์ใด ๆ เป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่ง เนื่องจากอาจเกิดปฏิกิริยาระหว่างผลิตภัณฑ์นั้นกับยาที่ใช้อยู่เป็นประจำได้

หยุดแชร์ข้อมูลที่ไม่ผ่านการตรวจสอบ

สื่อโซเชียลมีเดียที่แชร์ข้อมูลเกี่ยวกับสุขภาพนั้น จำนวนกว่า 90% ของข้อมูลสุขภาพที่แชร์กัน ไม่เป็นความจริง จึงขอเน้นย้ำให้งดการแชร์ข้อมูลที่ยังไม่ผ่านการตรวจสอบ โดยเฉพาะอย่างยิ่งเพื่อป้องกันการสร้างความเข้าใจผิดให้กับผู้สูงอายุ เพราะอาจส่งผลเสียต่อสุขภาพของท่าน การตรวจสอบข้อมูลและปรึกษาแพทย์เพื่อการรักษาที่มีประสิทธิภาพคือสิ่งที่ดีที่สุด

ตรวจสอบข้อเท็จจริงโดย : พีรพล อนุตรโสตถิ์
ตรวจสอบบทความโดย : ชยานิษฐ์ ผ่องใส

ดูเพิ่มเติมรายการ ชัวร์ก่อนแชร์ : ผลิตภัณฑ์ออนไลน์ รักษาโรคร้ายแรง จริงหรือ ?