ชัวร์ก่อนแชร์ : ย้อนที่มา 20 เมษายน วันกัญชาโลก

20 เมษายน 2566
เรียบเรียง : คมส์ธนนท์ ศุขอัจจะสกุล และ พีรพล อนุตรโสตถิ์

สาเหตุที่ 20 เมษา เป็นวันกัญชาโลก นั้น ยังมีข้อมูลหลายชุด แต่ชุดข้อมูลที่ได้รับการหยิบยกขึ้นมาอธิบาย คือจุดเริ่มต้นของ “วันกัญชาโลก” (World Cannabis Day) มาจากเหตุการณ์เมื่อปี พ.ศ. 2514 ที่กลุ่มนักเรียนไฮสคูลซาน ราฟาเอล จำนวน 5 คน ในเมืองซานราฟาเอล รัฐแคลิฟอร์เนีย สหรัฐอเมริกา เรียกกลุ่มตนเองว่า เดอะวอลโดส์ (The Waldos) นัดกันทำกิจกรรมตามหาไร่กัญชาที่เชื่อว่าถูกทิ้งร้างอยู่ ณ จุดใดจุดหนึ่งของเมือง
กลุ่มนักเรียนใช้รูปปั้นของหลุยส์ ปาสเตอร์ ในโรงเรียนเป็นสถานที่นัดพบกันเวลา 4.20 p.m. (ช่วงสี่โมงเย็น) เพื่อสูบกัญชาและเริ่มต้นแสวงหากัญชาในตำนาน โดยเรียกแผนนี้ว่า “สี่ยี่สิบหลุยส์” แต่แผนการล้มเหลวหลายครั้งและไม่เคยพบกัญชาที่ซ่อนอยู่ ช่วงหลัง ๆ เรียกชื่อแผนย่อเหลือแค่คำว่า “สี่ยี่สิบ” จนต่อมากลายเป็นรหัส 420 (Four Twenty) ที่วัยรุ่นใช้เพื่อสื่อถึงการเสพกัญชา

จุดเริ่มต้นของวันกัญชาโลก
จนกระทั่งปี พ.ศ. 2533 สตีฟ บลูม บรรณาธิการของนิตยสาร High Time ได้เห็นเรื่องราวของ 420 จากใบปลิวคอนเสิร์ตของ The Gratful Dead จึงเริ่มนำคำว่า 420 มาใช้ในนิตยสารและช่วยเผยแพร่ไปทั่วโลก
ต่อมา มีการแปลงรหัส 420 โดยเลข “4” คือเดือนเมษายน และ “20” คือวันที่ 20 ทั่วโลกจึงใช้ วันที่ 20 เมษายน เป็น “วันกัญชาโลก” ประเทศไทย มีการจัดงาน “วันกัญชาโลก” ครั้งแรกปี พ.ศ. 2558 โดยกลุ่ม “Highland Mag” และ “กัญชาชน” ที่รวมตัวกับหน่วยงานภาครัฐและเอกชน จัดต่อเนื่องกันทุกปีจนถึงปัจจุบันสำหรับงาน “วันกัญชาโลก” ที่มีการพูดถึงกันมาก คืองาน “พันธุ์บุรีรัมย์” จัดที่จังหวัดบุรีรัมย์ เมื่อวันที่ 19-21 เมษายน พ.ศ. 2562 และที่สำคัญ “วันกัญชาโลก” ไม่ใช่วันเสพกัญชาเพื่อสันทนาการ

กัญชากับแพทย์แผนไทย
นพ.ธงชัย เลิศวิไลรัตนพงศ์ อธิบดีกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข เน้นย้ำว่า “กัญชา” ควรใช้ประโยชน์ทางการแพทย์ด้านการรักษาโรคได้อย่างมีคุณภาพ และ มาตรฐาน ซึ่งสอดคล้องกับประกาศกระทรวงสาธารณสุข เรื่องสมุนไพรควบคุม (กัญชา) พ.ศ. 2565 ตามพระราชบัญญัติคุ้มครองและส่งเสริมภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทย พ.ศ.2542 และกฎหมายอื่นที่เกี่ยวข้อง ตามมาตรการควบคุมช่อดอกกัญชา
ที่ผ่านมา ตั้งแต่ พ.ศ. 2562 ถึงปัจจุบัน มีการใช้ตำรับยากัญชาทางการแพทย์หลายกลุ่มอาการ เช่น นอนไม่หลับ ปวดตามร่างกาย (ปวดขา ปวดเข่า ปวดบ่า ปวดไหล่) ปวดหลัง ลมตะกัง (ไมเกรน) สันนิบาตลูกนก (โรคพาร์กินสัน)
นอกจากนี้ ยังมีการจัดทำแนวทางการนำกัญชาทางการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือกมาบูรณาการในระบบบริการสุขภาพ มี 4 แนวทาง คือ

1. แนวทางการดูแลผู้ป่วยกลุ่มโรคมะเร็งและผู้ป่วยระยะประคับประคอง (Palliative care)
2. แนวทางการดูแลกลุ่มผู้ป่วยระยะกลาง (Intermediate care)
3. การดูแลผู้ป่วยโรคพาร์กินสันด้วยกัญชาทางการแพทย์แผนไทย
4. การดูแลผู้ป่วยด้วยการแพทย์แผนไทยในหน่วยบริการปฐมภูมิ (Primary Care Cluster)
   “กัญชา” เป็นพืชที่ปลูกและใช้ต่อเนื่องกันมาแม้ในช่วงที่ยังเป็นยาเสพติด และชาวบ้านมักจะใช้ต้นกัญชาที่ปลูกเองเพื่อจะได้เก็บเมล็ดพันธุ์ปลูกในรอบต่อ ๆไป ปลูกน้อยแค่พอใช้ เช่น 2-3 ต้น ในแต่ละรุ่นปลูกไว้หลังบ้านหรือที่นา ไม่ได้เลือกต้นตัวผู้หรือตัวเมีย และจะไม่มีการใช้ยาฆ่าแมลง หรือสารเคมีกำจัดแมลง
   ดังนั้น กัญชานั้นสามารถนำมาใช้ในวิถีชีวิตได้ เพียงแต่ปัจจุบันไม่ส่งเสริมในเชิงสันทนาการ แต่ใช้ประโยชน์จากคุณค่าของกัญชามาทำเป็นยาเพื่อให้ประชาชนมีโอกาสในการเข้าถึงยา และใช้ยาจากภูมิปัญญาได้อย่างปลอดภัย ถึงแม้ว่าจะมีประกาศกระทรวงสาธารณสุข เรื่องระบุชื่อยาเสพติดให้โทษในประเภท 5 พ.ศ. 2565 ที่บังคับใช้ตั้งแต่วันที่ 9 มิถุนายน พ.ศ. 2565 ส่งผลให้ทุกส่วนของกัญชากัญชงไม่เป็นยาเสพติด ซึ่งหมายความว่าประชาชนสามารถปลูกทั้งเพื่อบริโภคเองและปลูกในเชิงพาณิชย์ได้โดยไม่ผิดกฎหมาย แต่ยังคงมีข้อกำหนดกำกับไว้บางประการ อาทิ ต้องใช้เพื่อการแพทย์หรือการดูแลรักษาสุขภาพ ปริมาณ THC ของกัญชาที่ใช้ต้องไม่เกินร้อยละ 0.2 โดยน้ำหนัก ตามกฎหมายว่าด้วยยาเสพติด ต้องได้รับอนุญาตจากกองควบคุมวัตถุเสพติดกัญชา สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.)

ข้อห้ามการใช้กัญชา
การใช้กัญชามี “ข้อห้าม” ดังนี้

1. ห้ามจำหน่ายให้กับผู้ที่มีอายุต่ำกว่า 20 ปี สตรีมีครรภ์หรือสตรีให้นมบุตร
2. ห้ามจำหน่ายให้กับนักเรียน นิสิต หรือนักศึกษา
3. ห้ามให้บริการสูบกัญชาในสถานประกอบการทั่วไป
4. ห้ามจำหน่ายเพื่อการค้าผ่านเครื่องจำหน่ายสินค้าอัตโนมัติ (Vending Machine) ผ่านช่องทางอิเล็กทรอนิกส์หรือเครือข่ายคอมพิวเตอร์
5. ห้ามโฆษณากัญชาในทุกช่องทางเพื่อการค้า

ห้ามสูบกัญชาในสถานที่ต้องห้าม เช่น วัดหรือสถานที่สำหรับปฏิบัติพิธีกรรมทางศาสนา หอพักตามกฎหมายว่าด้วยหอพัก สวนสาธารณะ สวนสัตว์ และสวนสนุก เป็นต้น การกระทำดังกล่าว เป็นการกระทำความผิดตามมาตรา 46
กรณีจำหน่ายหรือแปรรูปสมุนไพรควบคุม โดยมิได้รับอนุญาต มีบทกำหนดโทษเป็นไปตามมาตรา 78 แห่งพระราชบัญญัติคุ้มครองและส่งเสริมภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทย พ.ศ. 2542 ระบุโทษจำคุก 1 ปี ปรับไม่เกิน 20,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

“กัญชาเป็นพืชสมุนไพร” สามารถใช้เป็นทางเลือกในการดูแลสุขภาพทางการแพทย์แผนไทย ตามคำแนะนำของแพทย์
“กัญชา” เป็นพืชสมุนไพรที่สามารถใช้เป็นทางเลือกในการดูแลสุขภาพได้ หากใช้ตามแนวทางทางการแพทย์ และอยู่ภายใต้คำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด ทั้งนี้ การตอบสนองต่อกัญชาของร่างกายแต่ละบุคคลมีความแตกต่างกันไป เนื่องจากระยะเวลาที่เจ็บป่วยและอาการแสดงโรคแต่ละคนไม่เหมือนกัน
ทั้งนี้ แนวทางการใช้กัญชาทางการแพทย์แผนไทยที่แนะนำ ได้แก่ ผู้ป่วยระยะประคับประคอง กลุ่มผู้ป่วยระยะกลาง ผู้ป่วยโรคพาร์กินสัน เป็นต้น รวมถึงผู้ป่วยกลุ่มอาการนอนไม่หลับ ปวดตามร่างกาย ปวดหลัง ลมตะกัง และสันนิบาตลูกนกสำหรับกลุ่มโรคและอาการอื่น ๆ ที่กล่าวอ้างกันตามสื่อสังคมออนไลน์ว่ากัญชารักษาได้สารพัดโรคนั้น ยังไม่มีข้อมูลและหลักฐานทางวิทยาศาสตร์การแพทย์ที่พิสูจน์ยืนยันว่าได้ผล จึงไม่ควรทดลองใช้เด็ดขาด

รับฟังเนื้อหาเกี่ยวกับกัญชาเพิ่มเติม

ชัวร์ก่อนแชร์ FACTSHEET : การใช้กัญชาแบบแพทย์แผนไทย
https://www.youtube.com/watch?v=trJZvAUpkRA&t=2s

ชัวร์ก่อนแชร์ : 34 สรรพคุณน้ำมันกัญชา จริงหรือ ?
https://www.youtube.com/watch?v=fVFS9Xs9H_A&t=185s