Komsthanont

1 มกราคม 2567 สัมภาษณ์โดย พีรพล อนุตรโสตถิ์ เรียบเรียงโดย คมส์ธนนท์ ศุขอัจจะสกุล ศ.เกียรติคุณ ดร.นพ.ประสิทธิ์ วัฒนาภา ที่ปรึกษาคณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล ตอบทุกข้อสงสัยเกี่ยวกับ “โควิด-19” รับปีใหม่ 2567 ธรรมชาติของโคโรน่าไวรัส (โควิด-19) จะอยู่กับโลกนี้ไปอีกนาน เพราะไวรัสตัวนี้กลายพันธุ์ตลอดเวลา และจะพบสายพันธุ์ใหม่ ๆ เมื่อไหร่ก็ตามที่พบไวรัสสายพันธุ์ใหม่ ๆ (อย่างโอไมครอน) โดยหลักการของไวรัสที่แพร่ระบาดรวดเร็ว จะไปทดแทนสายพันธุ์เดิม และถือเป็นความโชคดีของโลกใบนี้ ที่มีสายพันธุ์ใหม่เกิดขึ้นแต่ไม่รุนแรง คงจำกันได้ ตอนที่ไวรัสโคโรน่าสายพันธุ์เดลตาเกิดขึ้น อัตราการเสียชีวิตทั่วโลกเพิ่มขึ้นมากมาย และตอนนี้เป็นโอไมครอนก็ยังเกิดการกลายพันธุ์อยู่เรื่อย ๆ ถ้าไปดูย้อนหลัง ช่วงเดือนมิถุนายน-กรกฎาคม พ.ศ. 2566 ประเทศไทยมีการติดเชื้อไวรัสโควิด-19 เพิ่มขึ้น แต่อัตราการเสียชีวิตไม่ได้เพิ่มขึ้นคู่ขนานไปกับการติดเชื้อ โชคดีว่าสายพันธุ์ใหม่ที่เกิดขึ้นกระจายเร็วแต่ไม่ได้รุนแรง โควิด-19 สายพันธุ์ใหม่ “JN.1” องค์การอนามัยโลก (WHO) ประกาศโควิด-19 สายพันธุ์ใหม่ 1 สายพันธุ์ เรียกว่า JN.1 […]

เมลาโทนินคืออะไร เป็นสารที่ร่างกายสร้างเองได้หรือไม่ หรือจำเป็นกับร่างกายมากแค่ไหน และเกี่ยวข้องกับการนอนหลับอย่างไร 🎯 ตรวจสอบกับ พญ.ปุณฑริก ศรีสวาท ฝ่ายจิตเวชศาสตร์ และศูนย์นิทราเวช โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย เมลาโทนิน (Melatonin) คือฮอร์โมนที่ร่างกายผลิตจากต่อมไพเนียล (Pineal gland) ซึ่งอยู่ในสมองของเรานี่เอง ในร่างกายทุกคนมีเมลาโทนิน ต่อมไพเนียลผลิตเมลาโทนินเมื่อพระอาทิตย์ตก ดวงตาไม่ได้รับแสง โดยต่อมไพเนียลหลั่งเมลาโทนินออกมา เพื่อบอกร่างกายว่าเป็นเวลาของการพักผ่อน หรือเป็นเวลาของการเข้านอนแล้ว ตัวฮอร์โมนชนิดนี้ เมื่อคนเราอายุมากขึ้น (อาจจะเลย 55 ปี หรือ 60 ปีขึ้นไป) ก็อาจจะผลิตเมลาโทนินได้ลดลง ดังนั้น อาจมีการใช้อาหารเสริมจำพวกเมลาโทนินเข้ามาชดเชยหรือช่วยได้ ปฏิกิริยาของเมลาโทนินกับร่างกาย เมื่อเมลาโทนินออกมาร่างกายจะมีอาการง่วง เช่น หาว หนังตาตก ก็อยู่ในสภาพพร้อมหลับ เขาหลั่งเมลาโทนินอยู่ในช่วงขาขึ้น เขาจะเริ่มหลั่งน้อย ๆ ตั้งแต่ช่วงพระอาทิตย์ตก พอเขาขึ้นถึงจุดสูงสุดร่างกายเราจะง่วง สังเกตได้ว่าเราจะง่วงเวลาเดิม ๆ ทุกวัน เพราะว่าเมลาโทนินทำงานสัมพันธ์กับนาฬิกาชีวิต (Circadian Rhythm) ซึ่งนาฬิกาชีวิตจะค่อนข้างตรงเวลา ยิ่งถ้าเรามีกิจวัตรประจำวันที่ค่อนข้างสม่ำเสมอ นาฬิกาชีวิตก็ทำงานค่อนข้างตรงเวลาในเวลาเดิมทุกวัน […]

บนสื่อสังคมออนไลน์แชร์ท่าบิดกระดูกสันหลังบริหารกาย ทำก่อนนอน ช่วยให้ผ่อนคลาย และหลับสบายได้ 🎯 ตรวจสอบกับ นพ.ณภัทร์ ศิรินิ่มนวลกุล อาจารย์แพทย์ฝ่ายจิตเวชศาสตร์ และ ศูนย์นิทราเวช โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย ท่าบิดกระดูกสันหลังบริหารกาย ช่วยให้ผ่อนคลาย และหลับสบายได้ สามารถใช้ได้จริง แชร์ต่อได้ แต่ต้องเลือกท่าให้ถูกต้อง โดยปกติแล้ว สิ่งที่จะช่วยให้การนอนดีขึ้น คือการออกกำลังกาย ยืดเหยียดกล้ามเนื้อก่อนนอน ซึ่งมีหลายท่าด้วยกัน ปกติแล้วการยืดเหยียดกล้ามเนื้อจะช่วยลดอาการปวด เป็นการเพิ่มความผ่อนคลายให้กับกล้ามเนื้อและร่างกาย เมื่อใดที่ร่างกายผ่อนคลายจิตใจก็จะผ่อนคลายตามด้วย ซึ่งจะช่วยเรื่องการนอนได้ดีขึ้น การบริหารร่างกายก่อนนอน มีท่าจำนวนมาก ขึ้นกับว่าตัวเราปวด และ/หรือ ตึงกล้ามเนื้อบริเวณไหน เราก็คลายตรงบริเวณนั้น ควรเลือก “ท่าบริหาร” อย่างไร แนะนำว่าควรเลือกท่าบริหารตามอาการปวด เช่น ปวดคอ บ่า ไหล่ ก็จะเน้นการยืดคอ บ่า ไหล่ (ท่าดึงศีรษะ ดึงคอ หรือก้มหน้า และหงายหลังกับแรงต้าน) จะสังเกตอย่างไรว่ายืดถูกท่าหรือผิดท่า เป็นต้นว่า ถ้ายืดแล้วปวด ก็ไม่แนะนำให้ทำต่อ เพราะอาจจะมีเรื่องอื่น ๆ […]

บนสื่อสังคมออนไลน์ มีการแชร์อาหาร 3 ชนิด กินก่อนนอนช่วยให้หลับสบาย ได้แก่ นม กล้วย และถั่วลิสง 🎯 ตรวจสอบกับ นพ.ณภัทร์ ศิรินิ่มนวลกุล อาจารย์แพทย์ฝ่ายจิตเวชศาสตร์ และ ศูนย์นิทราเวช โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย อาหารทั้ง 3 ชนิดที่แชร์กันว่าช่วยให้หลับสบายนั้น จริงบางส่วน และต้องดูด้วยว่าเป็นกล้วยชนิดไหน เป็นถั่วชนิดไหน เพราะว่าช่วยได้แตกต่างกัน นมและผลิตภัณฑ์จากนม กินก่อนนอน ช่วยให้หลับสบาย จริงหรือ ? การดื่มนมและผลิตภัณฑ์จากนมช่วยให้เรื่องการนอนดีขึ้น ตัวนมและผลิตภัณฑ์จากนมมีกรดอะมิโนหลายชนิด หนึ่งในนั้นคือ ทริปโตเฟน (Tryptophan) และทริปโตเฟนเป็นสารตั้งต้นของเมลาโทนิน (Melatonin) คือตัวที่ทำให้เกิดการนอนหลับในร่างกายของเรา สำหรับ “นม” จะเป็นนมอุ่น หรือนมแช่เย็น ก็มีผลไม่ต่างกัน ขึ้นกับความชอบของแต่ละคนมากกว่า บางคนดื่มนมวัวแล้วแพ้น้ำตาลแล็กโทส (lactose) ก็เปลี่ยนไปดื่มนมที่เป็นผลิตภัณฑ์จากพืช เช่น นมอัลมอนด์ นมถั่วเหลือง ก็พอช่วยได้ ปริมาณนมและผลิตภัณฑ์จากนมก่อนนอน ที่แนะนำก็คือ นม 1 […]

ทำไมเราต้องตื่นกลางดึก ? ตื่นกลางดึกบ่อย ๆ เป็นอันตรายหรือไม่ ตื่นแล้วนอนต่อไม่ได้ควรทำอย่างไร ? 🎯 ตรวจสอบกับ นพ.ณภัทร์ ศิรินิ่มนวลกุล อาจารย์แพทย์ฝ่ายจิตเวชศาสตร์ และ ศูนย์นิทราเวช โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย “ตื่นกลางดึก” เป็นเรื่องปกติ มีการนำคนปกติที่ไม่เคยมีปัญหาเรื่องของการนอนมาตรวจคลื่นสมองระหว่างการหลับ พบว่าค่าเฉลี่ยของการตื่นปกติอยู่ที่ประมาณ 10-15 ครั้งต่อคืน นี่คือตัวเลขปกติ บางคนรู้สึกว่าไม่น่าจะมากขนาดนั้น เพราะคนเรามีการตื่นกลางดึกตามคลื่นสมอง คือสมองตื่นแต่เราอาจจะจำไม่ได้ว่าเราตื่น ถ้าเราตื่นประมาณ 2-3 นาที สมองไม่ได้จำว่าเราตื่น ถ้าเราเริ่มตื่นนานกว่านั้น 5-10 นาที หรือตื่นแล้วลุกไปเข้าห้องน้ำ ลุกไปทำนู่นทำนี่ แล้วกลับมานอนต่อ อย่างนี้จะเป็นการตื่นที่สมองของเราจำได้ สมมุติตื่นกลางดึกแล้วกลับมานอนต่อ แต่ต้องใช้เวลาเกินครึ่งชั่วโมงขึ้นไป ระยะเวลา 3 วันต่อสัปดาห์ นานเป็นเดือนหรือหลายเดือนขึ้นไป อย่างนี้น่าจะมีปัญหาแล้ว มีสาเหตุอะไรบ้าง ที่ทำให้ตื่นกลางดึกและไม่สามารถนอนต่อได้ ตื่นกลางดึกแล้วกลับไปนอนต่อไม่ได้ มีสาเหตุหลายอย่าง เช่น 1. เกิดจากปัญหาด้านอารมณ์ จิตใจ บางคนมีภาวะซึมเศร้า วิตกกังวล ก็จะเกิดปัญหาการนอนที่ไม่ต่อเนื่อง […]

รู้ได้อย่างไร ตับคั่งไขมัน หรือที่หลายคนเรียกว่า ไขมันพอกตับ เมื่อโภชนาการเกิน ทำให้เกิดพังผืดในตับ เราจะรู้ได้อย่างไรว่ากำลังเป็นโรคนี้ 🎯 ตรวจสอบกับ ศ.ดร.นพ.สมบัติ ตรีประเสริฐสุข สาขาวิชาโรคทางเดินอาหาร ภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และกรรมการบริหาร สมาคมโรคตับแห่งประเทศไทย โดยทั่วไป โรคตับคั่งไขมันไม่น่าจะมีอาการอะไรแสดงมา ส่วนใหญ่จะเกิดหลังทราบจากการวินิจฉัยของแพทย์ ผู้ป่วยที่แพทย์บอกว่าสงสัยมีโรคตับคั่งไขมัน ส่วนใหญ่จะวิตกกังวล และเริ่มบ่นว่าเริ่มเจ็บชายโครงด้านขวา แน่นท้อง อึดอัด จุกเสียด เหล่านี้ไม่ใช่อาการของโรคตับคั่งไขมัน เพราะว่าโรคตับคั่งไขมันส่วนใหญ่ไม่มีอาการ การตรวจสุขภาพประจำปี และรับรู้ว่าเกี่ยวข้องกับโรคตับคั่งไขมัน กรณีที่ไม่มีอาการใด ๆ เลย ส่วนใหญ่รู้ได้จากการตรวจสุขภาพประจำปี ค่าตับ AST (Aspartate Transaminase)  และ ALT (Alanine Transminase) ทั้งสองตัวนี้มักจะขึ้นเกินกว่าค่าปกติ ค่าปกติ อยู่ที่ 40 ยูนิต/ลิตร พบว่าค่าทำงานตับของผู้ป่วยโรคตับคั่งไขมันส่วนใหญ่ขึ้นสูงไม่เกิน 100 ต้น ๆ หรือสูงกว่าค่าปกติ 2-3 เท่า สมมุติว่าค่าตับสูงมากกว่า […]

การง่วงกลางวันมีสาเหตุมาจากอะไร ? การนอนกลางวันที่ดีเป็นแบบไหน ? 🎯 ตรวจสอบกับ พญ.ปุณฑริก ศรีสวาท ฝ่ายจิตเวชศาสตร์ และศูนย์นิทราเวช โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย ปกติต้องใช้คำว่าการนอนเป็นหนี้ คือเราง่วงเพราะร่างกายมีการใช้พลังงาน เมื่อมีการใช้พลังงาน ร่างกายจะสะสมความง่วงมากขึ้นเรื่อย ๆ ในแต่ละวัน สังเกตได้จากเวลาเราไปวิ่งมาราธอนหรือว่าไปออกกำลังกายหนัก ๆ ก็จะง่วงมากแล้วก็เพลียมาก ยิ่งใช้พลังงานมากความง่วงก็จะยิ่งมาก เวลาเรานอนก็เป็นการใช้ความง่วงเหล่านี้ไป ถ้าใช้ไม่หมดสิ่งที่เหลือก็จะเป็นหนี้ ก็จะทำให้เราง่วงในวันถัดมา เวลาเรานอนสั้น ๆ หรือนอนไม่พอ ร่างกายก็จะเอาคืน นอนเพื่อใช้ความง่วงที่เกิดจากการใช้พลังงานของร่างกายเราให้หมดไป สาเหตุนอนกลางวัน เรื่องของการงีบหลับกลางวัน มีเหตุผลหรือสาเหตุที่ทำให้ต้องงีบหลับกลางวัน ถ้าเหตุผลหรือสาเหตุที่ทำให้ต้องงีบหลับกลางวันเกิดจากการขาดการนอน เช่น sleep loos หรือสูญเสียการนอน หรือการนอนของเราไม่มีคุณภาพ ก็จะแนะนำให้เอาคืน เราสูญเสียการนอนไปเรื่อย ๆ จะส่งผลกับสุขภาพในระยะยาว มีคำถามว่า “กลางวันควรนอนมั้ย” ง่วงก็นอน ไม่ง่วงก็ไม่นอน ถ้าง่วงแปลว่าร่างกายกำลังส่งสัญญาณเตือนอะไรบางอย่าง ถ้าเกิดง่วงก็แปลว่าเมื่อคืนขาดการนอนหรือเปล่า เร็ว ๆ นี้ขาดการนอนหรือเปล่า เขาพยายามเอาคืน การงีบหลับกลางวันที่มีคุณภาพ ทำอย่างไร […]

บนสื่อสังคมออนไลน์มีการแชร์ 6 สัญญาณเตือนไขมันพอกตับ เช่น อ่อนเพลียไม่ทราบสาเหตุ จุกแน่นท้อง เบื่ออาหาร จุกชายโครงขวา นอนไม่หลับ และคันตามผิวหนัง 🎯 ตรวจสอบกับ ศ.ดร.นพ.สมบัติ ตรีประเสริฐสุข สาขาวิชาโรคทางเดินอาหาร ภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และกรรมการบริหาร สมาคมโรคตับแห่งประเทศไทย เรื่องที่แชร์กันนี้ไม่น่าจะจริง เพราะว่าตับคั่งไขมันส่วนใหญ่ยังไม่รุนแรง มักไม่มีอาการ ถ้าหากจะพบอาการดังเช่นที่แชร์กันนี้ น่าจะเป็น 2 กลุ่ม (1) กลุ่มคนที่เป็นระยะท้าย ๆ เริ่มมีตับแข็งแล้ว (2) กลุ่มที่มีโรคร่วม ไขมันพอกตับ หรือตับคั่งไขมัน : อาการของโรคที่มักเกิดจากโภชนาการเกิน ตับมีไขมันคั่ง “คั่ง” ก็คือไขมันเต็มไปหมด ไขมันแทรกเข้าไปในทุกอณูของเนื้อเซลล์ตับ ไม่ใช่พอกอยู่ด้านนอก ข้อ 1. อ่อนเพลียโดยไม่ทราบสาเหตุ ทั้ง ๆ ที่เมื่อคืนก็หลับเต็มที่ เรื่องนี้ไม่น่าจะเป็นอาการของโรคตับคั่งไขมัน ควรไปดูเรื่องของคุณภาพการนอน ถ้าระยะเวลาชั่วโมงที่นอนพอ แต่ตื่นมาแล้วยังรู้สึกอ่อนเพลีย ภาวะที่พบบ่อยร่วมกับโรคอ้วนและโรคตับคั่งไขมันก็คือ “ภาวะนอนกรน” ซึ่งจะเป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดอาการดังกล่าวได้ […]

บนสื่อสังคมออนไลน์มีการแชร์เรื่องการนอนหลับไม่เพียงพอ และการงีบหลับกลางวัน เสี่ยงต่อการเป็นโรคสมองเสื่อม หรืออัลไซเมอร์ ? 🎯 ตรวจสอบกับ พญ.ปุณฑริก ศรีสวาท ฝ่ายจิตเวชศาสตร์ และศูนย์นิทราเวช โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย การนอนไม่พอเสี่ยงเป็นโรคสมองเสื่อมได้ เรื่องนี้จริง เวลาที่เรานอนพัก สมองกำจัดของเสียต่าง ๆ และระบบน้ำเหลืองในร่างกายทำงานสัมพันธ์กับการนอนดึกมาก ๆ เวลาที่เราหลับลึก “ระบบน้ำเหลือง” ทำงานเหมือนรถเก็บขยะ ก็จะไปเก็บขยะตามเซลล์ต่าง ๆ และพวกบีตาอะไมลอยด์ (Beta-amyloid) ซึ่งเป็นสารที่พบมากในสมองคนที่เป็นอัลไซเมอร์ ในคนที่อดนอนหรือนอนไม่พอ บีตาอะไมลอยด์จะไม่ถูกเก็บไป ขณะที่คนนอนมากพอ บีตาอะไมลอยด์ลดลง ดังนั้น มีสมมุติฐานว่าถ้าเราอดนอนหรือนอนไม่พอ จะทำให้เกิดการสะสมของบีตาอะไมลอยด์มากขึ้น ก็จะทำให้เพิ่มความเสี่ยงการเกิดโรคสมองเสื่อม โรคอัลไซเมอร์ได้มากขึ้น แต่ขึ้นกับกรรมพันธุ์ของแต่ละคนด้วย การงีบหลับกลางวัน ทำให้เป็นโรคสมองเสื่อม ? จริง ๆ แล้ว การงีบกลางวันไม่ใช่สาเหตุโดยตรงที่ทำให้เกิดโรคสมองเสื่อม แต่จากงานวิจัยพบว่าเกิดจากการที่สมองของเรามีความผิดปกติอยู่แล้ว ทำให้เรางีบหรือนอนกลางวันมากขึ้น ซึ่งความผิดปกติของสมองแบบนี้ สัมพันธ์กับการเกิดโรคสมองเสื่อม การงีบกลางวันจึงเป็นเพียงอาการแสดงอาการหนึ่งของสมองที่มีความผิดปกติ การนอนที่ปกติ อาจเป็นสัญญาณบ่งชี้โรคสมองเสื่อม หรืออัลไซเมอร์ได้ เรื่องนี้ไม่แน่ใจว่าหมายถึงนอนกลางวันแล้วกลางคืนไม่นอนด้วยหรือเปล่า ถ้ามีความผิดปกติของนาฬิกาชีวิตแบบนี้ […]

“ไขมันพอกตับ” หรือ “ตับคั่งไขมัน” โรคที่หลายคนเป็น แต่อาจไม่รู้ตัว โรคนี้เป็นอย่างไร และมีสาเหตุมาจากอะไร 🎯 ตรวจสอบกับ ศ.ดร.นพ.สมบัติ ตรีประเสริฐสุข สาขาวิชาโรคทางเดินอาหาร ภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และกรรมการบริหาร สมาคมโรคตับแห่งประเทศไทย ชื่อโรค “ตับคั่งไขมัน” เป็นชื่อที่ถูกต้องตามราชบัณฑิตสภา เพราะว่าลักษณะชัดเจน ตับมีไขมันคั่งเต็มไปทั้งหมด ไขมันแทรกเข้าไปในทุกอณูของเนื้อเซลล์ตับ ไม่ใช่พอกอยู่ด้านนอก “ไขมันพอกตับ” เป็นคำที่แพทย์ไม่ค่อยใช้ เพราะฟังดูจะรู้สึกว่าแค่ “พอก” น่าจะล้างออก ภาวะ “ตับคั่งไขมัน” อาจลุกลามอันตราย โรคตับคั่งไขมันเป็น “1 ใน 3” สาเหตุที่พบว่าทำให้ตับแข็ง และสุดท้ายตับทรุดลงไปจนทำงานไม่ได้ ตับวาย หรือมะเร็งตับ เป็นมากอันดับต้น ๆ ใกล้เคียงกับสาเหตุการดื่มแอลกอฮอล์และไวรัสตับอักเสบ แพทย์มีการแบ่งสาเหตุของ “โรคตับคั่งไขมัน” ออกเป็น 3 กลุ่ม 1. ตับคั่งไขมัน : โภชนาการเกิน มีการกินอยู่เกินกว่าที่ใช้ จึงมักพบในผู้ป่วยที่มีโรคอ้วนร่วมด้วย 2. […]

สูญเสียการนอน หรือ Sleep loss มีอาการเป็นอย่างไร ? เหมือนกับ “การนอนไม่หลับ” หรือไม่ ? “ไม่ถือว่าอดนอน” เราควรนอนวันละกี่ชั่วโมง ? 🎯 ตรวจสอบกับ พญ.ปุณฑริก ศรีสวาท ฝ่ายจิตเวชศาสตร์ และศูนย์นิทราเวช โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย เรื่องนี้ ต้องแยกระหว่าง “สูญเสียการนอน” หรือ “การอดนอน” กับ “นอนไม่หลับ” เพราะไม่เหมือนกัน   “การอดนอน” หรือ Sleep loss มีเวลานอน มีโอกาสนอนเพียงพอ แต่ไม่ได้รับการนอนอย่างเหมาะสม เช่นทำงานดึก ดูเน็ตฟลิกซ์ ดูซีรีส์อะไรกันไป ตอนเช้าก็ต้องตื่นมาทำงานต่อ ทำให้ระยะเวลาการนอนสั้น คือสูญเสียการนอน “การนอนไม่หลับ” โอกาสนอนมีเพียงพอ เพียงแต่ร่างกายไม่สามารถผลิตการนอนได้ จึงต้องหาสาเหตุว่าร่างกายผลิตการนอนไม่ได้จากอะไร อาจจะเป็นความกังวล ความเครียด หรือว่าโรคทางกาย ผลกระทบจากการอดนอน ถ้าเป็นเรื่อง sleep loss หรือการสูญเสียการนอน […]